De Engelse term voor beeld-op-beeld fotografie is image overlay. Deze techniek kan tegenwoordig in bijna alle fotocamera's toegepast worden. Door twee foto's over mekaar te plaatsen krijg je een zogenaamde derde beeld. Het resultaat is een beeld dat zowel creatief als natuurlijk kan zijn. in de onderwaterfotografie wordt het vaak toegepast door een macro foto te combineren met een groothoekopname. 

In internationale fotowedstrijden en shoot-outs zie je regelmatig foto's in de prijzen vallen die op deze manier gemaakt zijn. De reden hiervoor is dat de beelden opvallen tussen andere foto's doordat er creatieve toepassingen zijn van deze techniek. 

Zo kan een macro foto gecombineerd worden met een andere macro foto of kunnen twee groothoekopnames over mekaar gezet worden en kunnen bovenwaterfoto's met onderwaterfoto's samensmelten tot één beeld.

Op zaterdag 14/8/2021 om 19u geef ik samen met Olympus visionair Thomas Van Puymbroeck een uiteenzetting over deze techniek tijdens een Thema Fotoduik in de put van Ekeren. De verschillende toepassingen zullen dan besproken worden en onmiddellijk in de praktijk kunnen gezet worden. Nadien volgt er nog een gezellige drink met nabespreking. Voor meer info en inschrijvingen kan je hier terecht: 
​https://www.o-f-a.be/thema-fotoduiken.html

De voorbije 8 jaar fotografeerde ik in de zomermaanden waterlelies op een geweldig mooie plek. Met enkele van de foto's die ik nam viel ik in de prijzen op internationale onderwaterfotografiewedstrijden. Daarom wil ik deze kennis nu doorgeven aan fotografen die ook interesse hebben in deze vorm van fotografie. Omdat de plek niet zo groot is en een gevoelig stukje natuur is hou ik deze workshops voor maximum twee fotografen per keer. Ik heb een beperkt aantal datums gereserveerd, dus schrijf snel in, want de plaatsen zijn beperkt!
Meer info vind je hier:
https://www.o-f-a.be/workshops.html

Nee, het gaat hier niet over de historische boksmatch tussen Muhammad Ali en George Foreman in 1974, maar over de vele trossen Japans bessenwier bij de Bergse Diepsluis. Die vormen een heuse onderwaterjungle waar veel leven te vinden is. De voorbije weken heb ik er vele uren vertoefd. Natuurlijk fotografeerde ik de jonge Steenbolkjes bij het platform, de Kortsnuit-zeepaardjes, Gewone pijlinktvissen en enkele verloren gewaande Zeekatten die wat dieper voorkwamen, maar vaak eindigde ik mijn duiken in het ondiepe gedeelte.

​Tussen al die wieren is er behoorlijk wat klein spul te vinden. In eerste instantie was ik op zoek naar kleine Snotolfjes die zich tussen het Japans bessenwier verstoppen. Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan want deze kleine gemaskerde lieverds kunnen zich goed schuilhouden. Het is pas wanneer je je echt focust en stukje bij beetje het bessenwier begint af te speuren dat je oog er op valt. En eens je er eentje in het vizier hebt moet je er dan nog bij kunnen met je lens en flitser. Ze voelen zich snel bedreigd en als je iets te dicht komt draaien ze zich snel om of verhuizen ze naar een andere tak. Maar met het nodige geduld en volharding lukt het af en toe toch eens een keertje. 

​Ook verscheidene garnalen vinden het een perfect biotoop om zich te verschuilen en net als de Snotolfjes zijn ze ook niet gediend van te opdringerige fotografen. De enigen die zich uitgebreid laten fotograferen zijn de Hooiwagenkrabben. Die vertrouwen op hun camouflage en je moet het ze wel nageven, ze zijn er heel goed in. Ze versieren hun poten en lichaam met stukjes wier en ik vond er zelfs eentje die zo’n drijfblaasje van het Japans bessenwier als hoofdversiering gebruikte.

​Ik had er ook mijn eerste waarneming van een Zebrazeespin. Een heel mooi diertje van een tweetal centimeter. Het was pas achteraf op het grote computerscherm dat ik echt de schoonheid van dit spinnetje zag.

​Ook de Ruwe wratslakken kom je in het ondiepe water tegen. Die zijn pas vorig jaar voor het eerst in Nederland gezien. Het is misschien niet het meest fotogenieke slakje, maar voor een verzamelaar van slakkenfoto’s  is het weer een extra slakje bij op de lijst. Door hun kleur vallen ze goed op en steken ze mooi af tegenover het rode wier.

​En last but not least zijn er nu heel wat Zwarte grondels actief met hun voortplanting bezig. Ze hebben hun nest in de lege oesters en aan de binnenzijde plakt de onder- en bovenkant vol met eitjes. Geen gemakkelijke opdracht om daar een mooie foto van te maken, want de oesters staan maar op een kiertje open. Met twee snoots op de flitsers, die links en rechts naast de camera gepositioneerd zijn, lukt het wel. Het vraagt wat geduld om het licht er mooi in te krijgen, maar als het grondeltje even stil ligt, dan kan je prachtplaatjes maken.

​Om al deze diertjes optimaal te kunnen bewonderen ga je best rond hoogtij rondstruinen. Dan is het water tussen de 1 en 3 meter diep.  Met laag water sta je er tot aan je enkels in het water. Het voordeel van zo’n ondiep duikje is dat je er uren kan vertoeven en er is heus nog meer te zien dan wat ik hier opsom.

Momenteel is het erg druk aan de Bergse Diepsluis. Dat komt omdat Facebook wordt overspoeld door de mooiste foto’s van snotolven die zich ophouden bij de mosselhangculturen. Eigenlijk zijn het maar Snotolfjes, want het zijn kleine jonge mannetjes die aan het wachten zijn tot er een vrouwtje langskomt. Bij de hangculturen is het meestal goed vertoeven in helder water, want mosselen zijn bijzonder krachtige filteraars. 

​Openstaande mosselen zijn op zich al een mooi schouwspel, maar andere dieren zoals zakpijpen, anemonen en kokerwormen zijn er goed vertegenwoordigd.  

​Wieren en sponzen geven het geheel een tropische aanblik. Niet alleen de touwen waar de mosselen aan hangen, maar ook de boeien en tonnen zijn rijkelijk begroeid met allerlei organismen.

Ondanks er soms wel wat deining staat, vinden snotolven het wel een aangename plek om te vertoeven en wachten de mannetjes hoopvol op de komst van een vrouwtje. Net zoals bij de zeedonderpadden doen de mannetjes het zware werk: ze bereiden een plekje voor waar het vrouwtje haar eieren kan afzetten en eens dat gebeurd is, beschermen ze het eilegsel en voorzien het regelmatig van zuurstofrijk water door er op te ‘blazen’. Dat doen ze wekenlang tot de eitjes uitkomen. 
​Veel duikers hebben ondertussen al de hangculturen bezocht, maar weinigen weten dat er drie Snotolf-mannetjes op één lijn zitten. Of ze worden niet altijd gevonden. Je kan er zomaar voorbijzwemmen wanneer het diertje zich tussen de wakamé-wieren verstopt heeft of zich net aan de andere kant van de boei schuilhoudt.

​Het eerste mannetje is een mooi oranje exemplaar dat een erg fotogenieke plek heeft uitgekozen. Hij zit vaak bovenop een boei die zo’n 3 meter onder het wateroppervlak hangt. De bovenkant van de boei is mooi versierd met blaaswier. Het is niet altijd gemakkelijk om er een mooie foto van te nemen omdat er altijd wel een blad of stengel in de weg hangt en als je iets te dicht komt, draait het diertje altijd naar de andere richting. Maar geduld wordt beloont en als je er een tijdje bent en de nodige afstand bewaard,  kan je er heel mooie plaatjes schieten.

​Het tweede mannetje ligt even verderop en heeft een heel andere paaikleur. Dit mannetje is fel donkerrood en zwemt graag omhoog langs de lange wieren die op zijn boei staan. Zijn nest is klaar en hij gaat er ook vaak naartoe om wat onderhoudswerken uit te voeren. Hij  laat zich ook niet graag fotograferen en draait zich vaak weg van de lens. Soms laat hij zich net als de anderen wel eens verleiden om wat verder weg te zwemmen van zijn boei. Dan gaat hij een Zeedruifje opsmullen en zwemt onmiddellijk terug.

​Het derde mannetje zit enkele boeien verder en heeft ook een fel oranje kleur. Hij houdt er van om rondjes om zijn boei heen te zwemmen en gaat af en toe naar een nabijgelegen oppervlakteboei, waar hij zich bij de mosselen schuilhoudt.

​Dat snotolven verschillende karakters hebben kan je zien aan hun gedrag. De ene is al wat opvliegender dan de andere. Dit exemplaar laat zich goed benaderen zolang je maar rustig aan doet. Hij poseert dan graag voor je. Als je dan je fish-eye lens opstaan hebt en de hele boei met snotolf inclusief het zonnetje op de achtergrond in beeld kan brengen, dan stap je met een brede glimlach uit het water.

​Nog een tip: ga liefst met hoog water. Dan is het gemakkelijk om bij de hangculturen in en uit het water te gaan zonder je benen te breken. Met laag water vertrek ik altijd aan de trap. Op een kwartiertje ben je bij de hangculturen. Let ook op dat er geen vissers aan het werk zijn. Tussen de kant en de mosselhangculturen liggen er fuiken van kreeftenvissers.  Meestal blijven ze niet lang en wacht je best even.

Meer foto's vind je hier.

Het is weer zo ver! De padden zijn het water ingedoken. Eén keer per jaar keren ze terug naar hun geboorteplek in het water. Dat kan een beek of sloot zijn, maar ook in kleine en grote vijvers. Ze verlaten dan hun schuilplaatsen aan land en ondernemen een gevaarlijke tocht  richting het water. Onderweg moeten ze vaak wegen oversteken en dat wordt menig pad fataal door het drukke verkeer. Gelukkig zijn er nog brave zielen die als vrijwilliger een handje helpen en de padden overzetten zodat ze veilig het water bereiken.  De start van de paddentrek wordt ieder jaar aangekondigd op televisie, maar uit ervaring weet ik dat het dan nog enkele weken duurt, vooraleer ze in de wateren vertoeven waar ik ze ga fotograferen. Toch spring  ik meestal ruim van tevoren al eens in het water, want het hoogtepunt van hun activiteiten duurt maar enkele dagen en dat mag niet gemist worden.  Een snorkeluitrusting is al voldoende, want het water is over het algemeen maar kniediep.

​Ook dit jaar was ik al twee keer langs geweest , maar meer dan enkele  sfeervolle onderwaterlandschap-foto’s had ik nog niet kunnen maken.  Padden beginnen te trekken als het enkele dagen minimum acht graden is en bij vochtig weer. Ze trekken dan vanaf zonsondergang tot ongeveer middernacht en soms zie je onderweg al dat er zich koppeltjes gevormd hebben. De kleinere mannetjes springen dan op de rug van het vrouwtje en houden zich vast door met hun voorpoten het lichaam van het vrouwtje te omklemmen. Dat wordt ook wel amplexus genoemd. Tegen einde maart zaten er al enkele mannetjes ongeduldig in het water te wachten en besprongen alles wat maar bewoog, zelfs een fotograaf was niet meer veilig.

​En plotseling was het dan raak: het leek alsof alle padden zich in het water verzameld hadden en er was volop activiteit. Mannetjes vochten om een vrouwtje te bemachtigen en soms  hingen er wel acht tot tien mannetjes in een bol vastgeklemd rond het vrouwtje. Padden zijn amfibieën en dus moeten ze af en toe naar de oppervlakte om lucht te gaan happen. Het gebeurt dan ook niet zelden dat er een vrouwtje sterft omdat ze met al dat gewicht niet meer van de bodem weggeraakt.  De natuur kan soms wreed zijn. De bevruchting gebeurt extern: het vrouwtje begint eieren af te zetten en het mannetje bevrucht ze van zodra ze uit haar lichaam komen.

​ Bijna gelijktijdig met de padden keren ook de kikkers naar het water om zich voort te planten. Vaak zijn ze zelfs iets vroeger. Maar anders dan de padden blijven kikkers niet langer dan nodig en verlaten ze het water snel na het afzetten van hun eieren. Het kikkerdril, de eitjes van de kikkers ziet er ook heel anders uit dan bij padden. Het lijken net grote wolken van transparante ronde eitjes waarbij  je in elk eitje de foetus  ziet zitten. Kikkerdril heeft onderwater soms een mooie blauwachtige schijn. Bij de padden zijn het meterslange snoeren die gedrapeerd rond takken en waterplanten hangen. De eitjes zijn zwart en de snoeren zijn te vergelijken met een paternoster.

Ik gebruik vaak de fish-eye lens om deze taferelen vast te leggen. Het  geeft indrukwekkende beelden wanneer heel de foto gevuld is met parende padden, hun eiersnoeren en hier en daar wat kikkerdril. Het voordeel van een fish-eye lens is ook dat je heel dicht op je onderwerp kan zitten, dat is erg handig als de zichtbaarheid wat tegenvalt. Flitsen is niet altijd nodig omdat je ondiep zit, maar als ik het doe, dan gebeurt het met mate, want je hebt al snel zweefvuil in je beeld.
Even plots als ze verschenen, waren de padden ook weer weg.  Op enkele dagen tijd was hun werk voorbij en keerden ze terug landinwaarts waar ze een onopvallend leven leiden. Over een jaar begint alles weer opnieuw…

Meer paddenfoto's vind je hier!

De Groene Camera is dé fotowedstrijd voor elke natuurfotograaf uit België en Nederland. Ik ben dan ook blij met een eervolle vermelding voor onderstaande foto. De foto is gemaakt in de Oosterschelde en is een beeld-op-beeld opname van een Weduweroos en een Oorkwal. De Weduweroos fotografeerde ik met een Nikkor 60mm macrolens en belichtte ik met een flitser met snoot. Bij de Oorkwal maakte ik gebruik van de Tokina 10-17mm fish-eye lens en het bestaande omgevingslicht. Beide foto's werden in de camera over elkaar gezet.

De overall winnaar van de Groene Camera was mijn vriend Luc Rooman met een spectaculaire half-half opname bij het Gemaal van Dreischor in het Grevelingenmeer. De foto toont een Zeepaddestoel die aan de weerselementen overgeleverd is bij een onheilspellende lucht. Proficiat Luc!!

Gewoonlijk duik ik in de wintermaanden met 7mm dikke wanten. Die voldoen net  genoeg om de koudste wintermaanden te overbruggen. Ik heb eigenlijk nooit overwogen om droge handschoenen te proberen omdat ik fotografeer en denk dat de knoppen van mijn camera moeilijker of zelfs onmogelijk te bedienen zijn. Ik huiver ook bij de gedachte dat er een lek zou ontstaan.
 
BARE lanceerde onlangs een nieuw gamma van producten die de OMNIRED technologie bevatten. OMNIRED is technologie van de volgende generatie, waarvan bewezen is dat het thermische warmte, bescherming en sneller herstel in alle condities biedt. Thermo-reactieve mineralen die in de kleding verweven zijn zetten lichaamswarmte om in infrarood energie en reflecteert het terug naar je lichaam. Volgens Bare zullen fans van watersporten langer warm blijven met OMNIRED. Deze technologie wordt toegepast in duikpakken, hoofdkappen, handschoenen, duikbotjes en vesten met vaste kap voor zowel dames als heren.  Ook in de Base layers (onderkleding voor droogpakken) en de Exowear (3-lagen stof die je kan dragen tijdens alle vormen van watersporten, zowel op als onder water)  van Bare is de OMNIRED technologie terug te vinden.

​Van nature ben ik nogal kritisch ingesteld en dus wou ik wel eens weten of er nu werkelijk verschil was tussen de OMNIRED producten en de “gewone” neopreenspullen waar ik al jaren mee duik. Ik trok de Bare 5mm Ultrawarmth handschoenen en de 7mm Ultrawarmth hoofdkap aan tezamen met mijn neopreen droogpak en sprong bij Dreischor in het water op zoek naar zeedonderpadden. De watertemperatuur was 5°C. Na een halfuur rondzwemmen op 12 meter diepte begon ik de kou aan mijn handen te voelen, terwijl de hoofdkap nog voldoende isolatie gaf. Ik keerde terug richting de reefballs en bleef er nog een tijdje groothoekopnames maken. Daarna hing ik nog een hele tijd onder de steiger om uiteindelijk na 70 minuten het water te verlaten. 

​Niet omdat mijn handen het te koud hadden, maar omdat ik geen interessante onderwerpen meer vond om te fotograferen. Ik vond zelfs dat de koude aan mijn handen minder werd door wat ondieper te gaan hangen. 70 minuten kunnen duiken met 5mm handschoenen had ik totaal niet verwacht. Toen ik bij de auto mijn handschoenen en hoofdkap uittrok voelde de binnenkant zelfs een beetje warm aan.  

Conclusie: ik ben overtuigd! De Omnired technologie is een enorme verbetering. Het is nu niet dat ik iedereen ga aanraden om in water van 5 graden Celsius te gaan duiken met de BARE 5mm Ultrawarmth handschoenen, want iedere duiker ervaart koude op een andere manier. Fotografen voelen meestal de koude minder omdat ze gefocust zijn op het maken van een foto. Voor mij was het gewoon een test om te zien of deze producten van Bare doen wat ze beloven, namelijk een betere bescherming tegen koude door lichaamswarmte om te zetten naar infrarood energie en daardoor de watersporter langer warm houden. De 7mm Ultrawarmth hoofdkap krijgt een vaste plek in mijn basisuitrusting. Daar kan ik in de winter mee door duiken. De volgende keer breng ik verslag uit over het BARE X-MISSION EVOLUTION droogpak. Na meer dan twintig jaar in een neopreen droogpak wil ik wel eens zien en voelen wat de verschillen zijn met een trilaminaat pak.
Interessante links:
https://www.baresports.com/ultrawarmth-technology/
https://www.baresports.com/exowear/
https://www.amilcosports.be/NL/Bare
​

Ik ben heel blij met mijn 3de plaats in de DSLR categorie van de internationale onderwater foto competitie PROTEUS 2021 in Bulgarije. Het is leuk om te zien dat mijn disco anemoon, gefotografeerd in het Grevelingenmeer in Nederland, in de top 3 eindigde.
Hartelijk dank aan Hugyfot voor de ontwikkeling van de "Bokeh maker".

​Ik had ook nog enkele foto's in de finale ronde.
De beeld-op-beeld opname van het zeepaardje nam ik tijdens een fotografen groepsreis in het
Bastianos Lembeh resort in Sulawesi.
De 'Waterlelie' en de 'grot van waterplanten' nam ik in zoet water in België. Met dank aan model Merel Bocken.

​DA Factory is een winkel die gespecialiseerd is in onderwaterfotografie en -video en gevestigd in de bedrijfsruimtes waar de Hugyfot onderwaterbehuizingen en Greenforce duiklampen worden geproduceerd  (BE).  DA Factory is officieel verdeler van de merken Supe, Sea & Sea, Saga en Inon en natuurlijk ook Hugyfot en Greenforce. Bij DA Factory kan je online en in de winkel ondermeer terecht voor duiklampen, onderwaterbehuizingen voor Nikon en Canon, onderwaterflitsers, armen en vlotters, voorzetlenzen en flipadapters.

Ik ben bijzonder blij met het behalen van een ‘zeer geprezen onderscheiding’ in de prestigieuze fotowedstrijd Underwater Photographer of the Year (UPY).
Het is de eerste keer dat ik in het Verenigd Koninkrijk een onderscheiding behaal en dan nog met een foto van een slijmvisje uit de Oosterschelde!
Deze wedstrijd vond in 2015 voor het eerst plaats en is sindsdien uitgegroeid tot een internationaal hoog aangeschreven competitie. Dit jaar moesten juryleden Alex Mustard, Peter Rowlands en Martin Edge 4500 inzendingen door 403 fotografen van over gans de wereld beoordelen.
Dank aan de organisatie en jury en proficiat aan alle winnaars!
Resultaten: https://underwaterphotographeroftheyear.com/.../2021.../
Jaarboek: https://underwaterphotographeroftheyear.com/.../upy.../
Facebook: https://www.facebook.com/underwaterphotographeroftheyear/
Twitter: @UPYcontest
Instagram: @upycontest
#UPY2021

Het is altijd leuk om met een foto van je hand op de cover van een magazine te staan. Het was eventjes geleden, maar nu vond Rob Aarssen, hoofdredacteur van het magazine Onderwatersport, het terug tijd om een foto van mij op de voorpagina te plaatsen. Ik nam de foto tijdens het Open Nederlandse Kampioenschap Onderwaterfoto- en videografie en behaalde er de derde prijs mee in de categorie groothoek met model.  De foto van model Merel maakte ik tussen de hangmosselculturen bij Anna Jacoba polder in de Oosterschelde.

In hetzelfde magazine verscheen ook een artikel dat ik schreef over een bijzonder natuurfenomeen. Afgelopen zomer vormden waterplanten in de put van Ekeren een enorme grot waar je in kon duiken. De goede zichtbaarheid en de zonnestralen die tussen de planten door tot op de bodem schenen deden me terugdenken uit de tijd dat ik in de cenotes van Yucatan dook. De ervaring was onvergetelijk. Het volledige artikel kan je hier lezen.

“We may have all come with different ships but we’re in the same boat now.”
Martin Luther King Jr.
Een nieuw jaar, nieuwe samenwerkingen! Met grote trots stel ik een nieuwe samenwerking voor met het bedrijf AmilcoSports, gevestigd in Tholen (NL) en importeur en distributeur in de Benelux van topmerken in duikmaterialen, zwemartikelen en aanverwanten. Als ambassadeur zal ik de merken Bare, Suunto, Metalsub en Oceama mee helpen promoten en hierover geregeld verslag uitbrengen.
Consumenten kunnen zich bij AmilcoSports informeren over merken, producten en dealers.  Alle verkopen, herstellingen, service en garantieafhandelingen verlopen via het dealernetwerk.  
Meer info vind je op de website van AmilcoSports: www.amilcosports.com
​

 Ocean Art Underwater Photo Contest uit de Verenigde staten heeft voor de 9de keer plaatsgevonden. Het is een wedstrijd waarbij je online je beste foto's kan insturen in verschillende categorieën. Met een prijzenpot van 45.000 US Dollar en deelnemers uit 80 verschillende landen is dit een van de meest prestigieuze wedstrijden ter wereld voor onderwaterfotografen. Geen gemakkelijke opgave dus om daar in de prijzen te vallen. Toch doe ik al enkele jaren mee en won ik al twee keer een eervolle vermelding. Ook dit jaar werd het een eervolle vermelding met onderstaande foto van een waterlelie. Het is toch altijd leuk om erkenning te krijgen in een grote internationale wedstrijd met een foto die ik hier in de lokale vijver nam.

Samen met Luc Rooman, bekend onderwaterfotograaf en Geert Nies van Marine Expedition Services was ik te gast bij  Glenn van The Polygon Seahorse podcast (de eerste Nederlandstalige podcast over duiken). Natuurlijk werd er over onderwaterfotografie gesproken en voornamelijk over wedstrijdfotografie. Uiteindelijk werd het een lange en boeiende aflevering, want over onderwaterfotografie valt er veel te vertellen!
Bekijk of beluister 'm zeker eens als je meer wilt te weten komen over hoe 2 oude rotten in het vak gerold zijn, we hebben er zeker een aantal goed bruikbare tips ingestoken.
YouTube: https://youtu.be/ztRK7u0mXtE
Spotify: https://open.spotify.com/episode/7IWjxyZX2wL3klFDV4fc0n?si=suMkEGECRgCNu0DnRaNvzQ